1 Μετὰ (Después) ταῦτα (estas cosas) ἀπῆλθεν (partió) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) πέραν (al otro lado) τῆς (de la) θαλάσσης (mar) τῆς (de la) Γαλιλαίας (Galilea) τῆς (de la) Τιβεριάδος (Tiberias) 2 καὶ (y) ἠκολούθει (estaba siguiendo) αὐτῷ (a él) ὄχλος (multitud) πολύς (grande) ὅτι (porque) ἑώρων (estaba viendo) αὐτοῦ (de él) τὰ (las) σημεῖα (señales) ἃ (que) ἐποίει (estaba haciendo) ἐπὶ (sobre) τῶν (los) ἀσθενούντων (estando débiles) 3 ἀνῆλθεν (ascendió) δὲ (empero) εἰς (hacia dentro) τὸ (al) ὄρος (monte) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) καὶ (y) ἐκεῖ (allí) ἐκάθητο (estaba sentado) μετὰ (en medio) τῶν (de los) μαθητῶν (aprendices) αὐτοῦ (de él) 4 ἦν (estaba) δὲ (empero) ἐγγὺς (cercana) τὸ (la) πάσχα (pascua) ἡ (la) ἑορτὴ (fiesta) τῶν (de los) Ἰουδαίων (Judíos) 5 ἐπάρας (habiendo elevado) οὖν (por tanto) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) τοὺς (a los) ὀφθαλμοὺς (ojos) καὶ (y) θεασάμενος (habiendo visto) ὅτι (que) πολὺς (grande) ὄχλος (multitud) ἔρχεται (está viniendoo) πρὸς (con dirección a) αὐτὸν (a él) λέγει (está diciendo) πρὸς (con dirección a) τὸν (a el) Φίλιππον (Felipe) Πόθεν (Dónde) ἀγοράσομεν (compramos) ἄρτους (panes) ἵνα (para que) φάγωσιν (puedan comer) οὗτοι (estos) 6 τοῦτο (a esto) δὲ (empero) ἔλεγεν (estaba diciendo) πειράζων (poniendo a prueba) αὐτόν (a él)· αὐτὸς (él) γὰρ (porque) ᾔδει (había sabido) τί (lo que) ἔμελλεν (estaba a punto de) ποιεῖν (estar haciendo) 7 ἀπεκρίθη (respondió) αὐτῷ (a él) Φίλιππος (Felipe) Διακοσίων (Doscientos) δηναρίων (de denarios) ἄρτοι (panes) οὐκ (no) ἀρκοῦσιν (son suficientes) αὐτοῖς (a ellos) ἵνα (para que) ἕκαστος (cada uno) αὐτῶν (de ellos) βραχύ (pequeña) τι (alguna) λάβῃ (pueda tomar) 8 λέγει (está diciendo) αὐτῷ (a él) εἷς (uno) ἐκ (procedente de) τῶν (de los) μαθητῶν (aprendices) αὐτοῦ (de él) Ἀνδρέας (Andrés) ὁ (el) ἀδελφὸς (hermano) Σίμωνος (de Simón) Πέτρου (Pedro) 9 Ἔστιν (Está) παιδάριον (muchachito) ἓν (uno) ὧδε (aquí) ὃ (que) ἔχει (está teniendo) πέντε (cinco) ἄρτους (panes) κριθίνους (de cebada) καὶ (y) δύο (dos) ὀψάρια (pequeños aderezos de pescado)· ἀλλὰ (si bien) ταῦτα (estos) τί (qué) ἐστιν (es) εἰς (entre) τοσούτους (tantos) 10 εἶπεν (dijo) δὲ (empero) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) Ποιήσατε (Haced) τοὺς (a los) ἀνθρώπους (hombres) ἀναπεσεῖν (recostar) ἦν (era) δὲ (empero) χόρτος (pasto) πολὺς (mucho) ἐν (en) τῷ (el) τόπῳ (lugar) ἀνέπεσον (recostáronse) οὖν (pues) οἱ (los) ἄνδρες (varones) τὸν (a el) ἀριθμὸν (número) ὡσεὶ (alrededor de) πεντακισχίλιοι (cinco mil) 11 ἔλαβεν (tomó) δὲ (empero) τοὺς (a los) ἄρτους (panes) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) καὶ (y) εὐχαριστήσας (habiendo dado gracias) διέδωκεν (repartió) τοῖς (a los) μαθηταῖς (aprendices), οἱ (los) δέ (empero) μαθηταὶ (aprendices) τοῖς (a los) ἀνακειμένοις (recostándose) ὁμοίως (asimismo) καὶ (también) ἐκ (procedente de) τῶν (de los) ὀψαρίων (pequeños aderezos de pescado) ὅσον (tantos como) ἤθελον (estaban queriendo) 12 ὡς (cuando) δὲ (empero) ἐνεπλήσθησαν (fueron completamente llenados) λέγει (está diciendo) τοῖς (a los) μαθηταῖς (aprendices) αὐτοῦ (de él) Συναγάγετε (Reúnan) τὰ (los) περισσεύσαντα (habiendo sobreabundado) κλάσματα (pedazos) ἵνα (para que) μή (no) τι (algo) ἀπόληται (sea destruido por completo) 13 συνήγαγον (reunieron) οὖν (por lo tanto) καὶ (y) ἐγέμισαν (llenaron por completo) δώδεκα (doce) κοφίνους (canastos de mimbre) κλασμάτων (de los pedazos) ἐκ (procedentes de) τῶν (de los) πέντε (cinco) ἄρτων (panes) τῶν (de los) κριθίνων (de cebada) ἃ (cuales) ἐπερίσσευσεν (sobreabundaron) τοῖς (a los) βεβρωκόσιν (han comido) 14 Οἱ (Los) οὖν (por lo tanto) ἄνθρωποι (hombres) ἰδόντες (habiendo visto) ὃ (cual) ἐποίησεν (hizo) σημεῖον (indicación) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús), ἔλεγον (estaban diciendo) ὅτι (que) Οὗτός (Este) ἐστιν (está siendo) ἀληθῶς (verdaderamente) ὁ (el) προφήτης (profeta) ὃ (cual) ἐρχόμενος (viniendo) εἰς (hacia dentro) τὸν (a el) κόσμον (orden dispuesto) 15 Ἰησοῦς (Jesús) οὖν (por lo tanto) γνοὺς (habiendo conocido) ὅτι (que) μέλλουσιν (estaban a punto de) ἔρχεσθαι (estar viniendo) καὶ (y) ἁρπάζειν (estar arrebatando) αὐτὸν (a él) ἵνα (para que) ποιήσωσιν (hicieran) αὐτὸν (a él), βασιλέα (rey) ἀνεχώρησεν (se retiró) πάλιν (otra vez) εἰς (hacia dentro) τὸ (al) ὄρος (monte) αὐτὸς (él) μόνος (solo) 16 Ὡς (Como) δὲ (empero) ὀψία (tarde noche) ἐγένετο (llegó a ser) κατέβησαν (pusieron pie hacia abajo) οἱ (los) μαθηταὶ (aprendices) αὐτοῦ (de él) ἐπὶ (sobre) τὴν (el) θάλασσαν (mar) 17 καὶ (y) ἐμβάντες (habiendo puesto planta de pie en) εἰς (hacia dentro) τὸ (a la) πλοῖον (barca) ἤρχοντο (estaban dirigiéndose) πέραν (al otro lado) τῆς (de la) θαλάσσης (mar) εἰς (hacia dentro) Καπερναούμ (Capernaum) καὶ (y) σκοτία (oscuridad) ἤδη (ya) ἐγεγόνει (había llegado a ser) καὶ (y) οὐκ (no) ἐληλύθει (había venido) πρὸς (con dirección a) αὐτοὺς (a ellos) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) 18 ἥ (que) τε (y) θάλασσα (mar) ἀνέμου (viento) μεγάλου (grande) πνέοντος (soplando) διηγείρετο (estaba siendo despertado completamente) 19 ἐληλακότες (habiendo impelido) οὖν (pues) ὡς (como) σταδίους (estadios) εἰκοσιπέντε (veinticinco) ἢ (o) τριάκοντα (treinta) θεωροῦσιν (observaban) τὸν (a el) Ἰησοῦν (Jesús) περιπατοῦντα (andando en derredor) ἐπὶ (sobre) τῆς (de la) θαλάσσης (mar) καὶ (y) ἐγγὺς (cerca) τοῦ (del) πλοίου (barco) γινόμενον (llegando a estar) καὶ (y) ἐφοβήθησαν (llegando a estar espantados) 20 ὁ (el) δὲ (empero) λέγει (está diciendo) αὐτοῖς (a ellos) Ἐγώ (Yo) εἰμι (estoy siendo) μὴ (no) φοβεῖσθε (estéis temiendo) 21 ἤθελον (estaban queriendo) οὖν (pues) λαβεῖν (tomar) αὐτὸν (a él) εἰς (hacia dentro) τὸ (a la) πλοῖον (barca) καὶ (e) εὐθέως (inmediatamente) τὸ (la) πλοῖον (barca) ἐγένετο (llegó a estar) ἐπὶ (sobre) τῆς (de la) γῆς (tierra) εἰς (hacia dentro) ἣν (cual) ὑπῆγον (estaban yendo) 22 Τῇ (El) ἐπαύριον (día siguiente) ὁ (el) ὄχλος (gentio) ὁ (el) ἑστηκὼς (habiendo estado de pie) πέραν (al otro lado) τῆς (de la) θαλάσσης (mar) ἰδὼν (percatáronse) ὅτι (que) πλοιάριον (barquita) ἄλλο (otra) οὐκ (no) ἦν (estaba) ἐκεῖ (allí) εἰ (si) μὴ (no) ἕν (una) ἐκεῖνο (aquella/sola) εἰς (hacia dentro) ὁ (el) ἐνέβησαν (pusieron pie) οἱ (los) μαθηταὶ (aprendices) αὐτοῦ (de él) καὶ (y) ὅτι (que) οὐ (no) συνεισῆλθεν (entró junto) τοῖς (a los) μαθηταῖς (aprendices) αὐτοῦ (de él) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) εἰς (hacia dentro) τὸ (la) πλοιάριον (barquita) ἀλλὰ (sino) μόνοι (solos) οἱ (los) μαθηταὶ (aprendices) αὐτοῦ (de él), ἀπῆλθον (salieron desde)· 23 ἄλλα (otras) δὲ (empero) ἦλθεν (vino) πλοιάρια (barquitas) ἐκ (procedente de) Τιβεριάδος (Tiberias) ἐγγὺς (cerca) τοῦ (de el) τόπου (punto) ὅπου (donde) ἔφαγον (comieron) τὸν (el) ἄρτον (pan) εὐχαριστήσαντος (habiendo agradecido) τοῦ (el) κυρίου (señor/amo/dueño/supremo en poder/autoridad) 24 ὅτε (cuando) οὖν (por lo tanto) εἶδεν (vio) ὁ (el) ὄχλος (gentío) ὅτι (que) Ἰησοῦς (Jesús) οὐκ (no) ἔστιν (está) ἐκεῖ (allí) οὐδὲ (ni tampoco) οἱ (los) μαθηταὶ (aprendices) αὐτοῦ (de él) ἐνέβησαν (pusieron pie en) καὶ (también) αὐτοὶ (ellos) εἰς (hacia dentro) τὰ (la) πλοῖα (barca), καὶ (y) ἦλθον (fueron) εἰς (hacia dentro) Καπερναούμ (Capernaum) ζητοῦντες (buscando) τὸν (a el) Ἰησοῦν (Jesús) 25 καὶ (y) εὑρόντες (habiendo hallado) αὐτὸν (a él) πέραν (al otro lado) τῆς (de la) θαλάσσης (mar) εἶπον (dijeron) αὐτῷ (a él) Ῥαββί (Rabí) πότε (cuándo) ὧδε (aquí) γέγονας (has llegado a estar) 26 ἀπεκρίθη (respondió) αὐτοῖς (a ellos) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) καὶ (y) εἶπεν (dijo) Ἀμὴν (Amén/En verdad/Así es) ἀμὴν (amén/en verdad/así es) λέγω (estoy diciendo) ὑμῖν (a vosotros) ζητεῖτέ (Estáis procurando encontrar) με (a mí) οὐχ (no) ὅτι (porque) εἴδετε (vistéis) σημεῖα (señales prodigiosas) ἀλλ' (sino) ὅτι (porque) ἐφάγετε (comisteis) ἐκ (procedente de) τῶν (de los) ἄρτων (panes) καὶ (y) ἐχορτάσθητε (fuiteis hartados) 27 ἐργάζεσθε (estad ocupados) μὴ (no) τὴν (a la) βρῶσιν (comida) τὴν (a la) ἀπολλυμένην (siendo destruida) ἀλλὰ (sino) τὴν (a la) βρῶσιν (comida) τὴν (a la) μένουσαν (hospedando) εἰς (hacia dentro) ζωὴν (vida) αἰώνιον (permanente) ἣν (que) ὁ (el) υἱὸς (hijo) τοῦ (del) ἀνθρώπου (hombre) ὑμῖν (a vosotros) δώσει (dará)· τοῦτον (a éste) γὰρ (porque) ὁ (el) πατὴρ (padre) ἐσφράγισεν (certificó con su sello) ὁ (el) θεός (dios) 28 εἶπον (dijeron) οὖν (pues) πρὸς (con dirección a) αὐτόν (a él) Τί (Qué) ποιοῦμεν (podamos estar haciendo) ἵνα (para que) ἐργαζώμεθα (podamos estar practicando) τὰ (las) ἔργα (tareas) τοῦ (del) θεοῦ (dios) 29 ἀπεκρίθη (respondió) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) καὶ (y) εἶπεν (dijo) αὐτοῖς (a ellos) Τοῦτό (Esta) ἐστιν (es) τὸ (la) ἔργον (tarea) τοῦ (del) θεοῦ (dios) ἵνα (para que) πιστεύσητε (podríais confiar) εἰς (hacia dentro) ὃν (a quien) ἀπέστειλεν (envió) ἐκεῖνος (aquél) 30 εἶπον (dijeron) οὖν (por lo tanto) αὐτῷ (a él) Τί (Qué) οὖν (pues) ποιεῖς (estás haciendo) σὺ (tú) σημεῖον (señal portentosa) ἵνα (que) ἴδωμεν (veamos) καὶ (y) πιστεύσωμέν (podamos creer) σοι (a tí) τί (Qué) ἐργάζῃ (estás obrando) 31 οἱ (los) πατέρες (padres) ἡμῶν (de nosotros) τὸ (el) μάννα (maná) ἔφαγον (comieron) ἐν (en) τῇ (el) ἐρήμῳ (desierto) καθώς (así como) ἐστιν (es) γεγραμμένον (habiendo sido escrito) Ἄρτον (Pan) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) ἔδωκεν (dio) αὐτοῖς (a ellos) φαγεῖν (comer) 32 εἶπεν (dijo) οὖν (por tanto) αὐτοῖς (a ellos) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) Ἀμὴν (Amén/En verdad/Así es) ἀμὴν (amén/en verdad/así es) λέγω (estoy diciendo) ὑμῖν (a vosotros) οὐ (no) Μωσῆς (Moisés) δέδωκεν (dio) ὑμῖν (a vosotros) τὸν (a el) ἄρτον (pan) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) ἀλλ' (sino) ὁ (el) πατήρ (padre) μου (de mí) δίδωσιν (está dando) ὑμῖν (a vosotros) τὸν (el) ἄρτον (pan) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) τὸν (el) ἀληθινόν (verdadero) · 33 ὁ (el) γὰρ (porque) ἄρτος (pan) τοῦ (del) θεοῦ (dios) ἐστιν (es) ὁ (el) καταβαίνων (descendiendo) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) καὶ (y) ζωὴν (vida) διδοὺς (dando) τῷ (al) κόσμῳ (orden dispuesto/arreglo ordenado/mundo) 34 Εἶπον (Dijeron) οὖν (pues) πρὸς (con dirección a) αὐτόν (a él) Κύριε (Señor/Amo/Dueño/Supremo en poder/autoridad) πάντοτε (en todo tiempo) δὸς (da) ἡμῖν (a nosotros) τὸν (el) ἄρτον (pan) τοῦτον (este) 35 εἶπεν (dijo) δὲ (empero) αὐτοῖς (a ellos) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) Ἐγώ (Yo) εἰμι (soy) ὁ (el) ἄρτος (pan) τῆς (de la) ζωῆς (vida)· ὁ (el) ἐρχόμενος (viniendo) πρός (con dirección) μὲ (a mí), οὐ (no) μὴ (nunca) πεινάσῃ (padecerá hambre) καὶ (y) ὁ (el) πιστεύων (creyendo) εἰς (hacia dentro) ἐμὲ (a mí) οὐ (no) μὴ (nunca) διψήσῃ (padecerá sed) πώποτε (ninguna vez) 36 ἀλλ' (No obstante) εἶπον (dije) ὑμῖν (a vosotros) ὅτι (que) καὶ (aunque también) ἑωράκατέ (habéis visto) με (a mí) καὶ (también) οὐ (no) πιστεύετε (creéis) 37 Πᾶν (Todo) ὃ (cual) δίδωσίν (está concediendo) μοι (a mí) ὁ (el) πατὴρ (padre) πρὸς (con dirección a) ἐμὲ (a mí) ἥξει (llegará) καὶ (y) τὸν (el) ἐρχόμενον (viniendo) πρὸς (con dirección a) με (a mí) οὐ (nunca) μὴ (jamás) ἐκβάλω (arrojaré hacia afuera) ἔξω (exterior) 38 ὅτι (porque) καταβέβηκα (he bajado) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) οὐχ (no) ἵνα (para que) ποιῶ (pueda estar haciendo) τὸ (la) θέλημα (cosa anhelada) τὸ (la) ἐμὸν (mía) ἀλλὰ (sino) τὸ (la) θέλημα (cosa anhelada) τοῦ (del) πέμψαντός (habiendo enviado) με (a mí) 39 τοῦτο (esta) δέ (empero) ἐστιν (es) τὸ (la) θέλημα (cosa anhelada) τοῦ (del) πέμψαντός (habiendo enviado) με (a mí) πατρός (padre), ἵνα (para que) πᾶν (todo) ὃ (que) δέδωκέν (ha dado) μοι (a mí) μὴ (no) ἀπολέσω (sea destruido) ἐξ (originario de) αὐτοῦ (de él) ἀλλὰ (sino) ἀναστήσω (levantaré) αὐτὸ (a él) ἐν (en) τῇ (el) ἐσχάτῃ (más lejano) ἡμέρᾳ (día) 40 τοῦτο (esta) δὲ (empero) ἐστιν (es) τὸ (la) θέλημα (cosa anhelada) τοῦ (del) πέμψαντος (habiendo enviado) με (a mí), ἵνα (para que) πᾶς (todo) ὁ (el) θεωρῶν (contemplando) τὸν (a el) υἱὸν (hijo) καὶ (y) πιστεύων (ejerciendo fe) εἰς (hacia dentro) αὐτὸν (a él) ἔχῃ (pueda estar reteniendo) ζωὴν (vida) αἰώνιον (eterna) καὶ (y) ἀναστήσω (levantaré) αὐτὸν (a él) ἐγὼ (yo) τῇ (el) ἐσχάτῃ (más lejano) ἡμέρᾳ (día) 41 Ἐγόγγυζον (Estaban murmurando) οὖν (en consecuencia) οἱ (los) Ἰουδαῖοι (judíos) περὶ (acerca de) αὐτοῦ (de él) ὅτι (porque) εἶπεν (dijo) Ἐγώ (Yo) εἰμι (soy) ὁ (el) ἄρτος (pan) ὁ (el) καταβὰς (habiendo bajado) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) 42 καὶ (Y) ἔλεγον (estaban diciendo) Οὐχ (No) οὗτός (este) ἐστιν (es) Ἰησοῦς (Jesús) ὁ (el) υἱὸς (hijo) Ἰωσήφ (de José) οὗ (de quien) ἡμεῖς (nosotros) οἴδαμεν (hemos conocido) τὸν (a el) πατέρα (padre) καὶ (y) τὴν (a la) μητέρα (madre) πῶς (cómo) οὖν (pues) λέγει (está diciendo) οὗτός (este) ὅτι (que) Ἐκ (Procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) καταβέβηκα (he puesto pie abajo) 43 ἀπεκρίθη (respondió) οὖν (por tanto) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) καὶ (y) εἶπεν (dijo) αὐτοῖς (a ellos) Μὴ (No) γογγύζετε (estén murmurando) μετ' (en compañía) ἀλλήλων (recíprocamente) 44 οὐδεὶς (Ni siquiera uno) δύναται (es capaz) ἐλθεῖν (venir) πρός (con dirección a) με (a mí) ἐὰν (si) μὴ (no) ὁ (el) πατὴρ (padre) ὁ (el) πέμψας (habiendo enviado) με (a mí) ἑλκύσῃ (arrastre) αὐτόν (a él) καὶ (y) ἐγὼ (yo) ἀναστήσω (levantaré) αὐτὸν (a él) τῇ (el) ἐσχάτῃ (más lejano) ἡμέρᾳ (día) 45 ἔστιν (Está) γεγραμμένον (habiendo sido escrito) ἐν (en) τοῖς (a los) προφήταις (profetas) Καὶ (Y) ἔσονται (serán) πάντες (todos) διδακτοὶ (instruidos) τοῦ (del) θεοῦ (dios)· πᾶς (todo) οὖν (pues) ὁ (el) ἀκούσας (habiendo escuchado) παρὰ (de parte de) τοῦ (del) πατρὸς (padre) καὶ (y) μαθὼν (habiendo aprendido) ἔρχεται (está viniendo) πρὸς (con dirección a) με (a mí) 46 οὐχ (no) ὅτι (porque) τὸν (a el) πατέρα (padre) τις (alguien) ἑώρακέν (ha visto) εἰ (si) μὴ (no) ὁ (el) ὢν (estando) παρὰ (al lado de) τοῦ (del) θεοῦ (dios) οὗτος (este) ἑώρακεν (ha visto) τὸν (a el) πατέρα (padre) 47 ἀμὴν (amén/en verdad/así es) ἀμὴν (amén/en verdad/así es) λέγω (estoy diciendo) ὑμῖν (a vosotros) ὁ (el) πιστεύων (ejerciendo fe) εἰς (hacia dentro) ἐμὲ (a mí), ἔχει (está reteniendo) ζωὴν (vida) αἰώνιον (eterna) 48 ἐγώ (yo) εἰμι (soy) ὁ (el) ἄρτος (pan) τῆς (de la) ζωῆς (vida) 49 οἱ (los) πατέρες (padres) ὑμῶν (de vosotros) ἔφαγον (comieron) τὸ (el) μάννα (maná) ἐν (en) τῇ (el) ἐρήμῳ (desierto) καὶ (y) ἀπέθανον (murieron)· 50 οὗτός (este) ἐστιν (es) ὁ (el) ἄρτος (pan) ὁ (el) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) καταβαίνων (bajando) ἵνα (para que) τις (alguien) ἐξ (procedente de) αὐτοῦ (de él) φάγῃ (coma) καὶ (y) μὴ (no) ἀποθάνῃ (muera) 51 ἐγώ (yo) εἰμι (soy) ὁ (el) ἄρτος (pan) ὁ (el) ζῶν (viviendo) ὁ (el) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) καταβάς (habiendo bajado)· ἐάν (si alguna vez) τις (alguno) φάγῃ (come) ἐκ (procedente de) τούτου (este) τοῦ (del) ἄρτου (pan) ζήσεται (vivirá) εἰς (hacia dentro) τὸν (a la) αἰῶνα (perpetuidad) καὶ (y) ὁ (el) ἄρτος (pan) δὲ (empero) ὃν (que) ἐγὼ (yo) δώσω (voluntariamente daré) ἡ (la) σάρξ (carne) μού (de mí) ἐστιν (es) ἣν (cual) ἐγώ (yo) δώσω (voluntariamente daré), ὑπὲρ (a favor de) τῆς (de la) τοῦ (del) κόσμου (mundo) ζωῆς (vida) 52 Ἐμάχοντο (Estaban guerreando) οὖν (en consecuencia) πρὸς (con dirección a) ἀλλήλους (el uno al otro) οἱ (los) Ἰουδαῖοι (Judíos) λέγοντες (diciendo) Πῶς (Cómo) δύναται (es capaz) οὗτος (este) ἡμῖν (a nosotros) δοῦναι (dar) τὴν (a la) σάρκα (carne) φαγεῖν (comer) 53 εἶπεν (dijo) οὖν (por tanto) αὐτοῖς (a ellos) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) Ἀμὴν (Amén/En verdad/Así es) ἀμὴν (amén/en verdad/así es) λέγω (estoy diviendo) ὑμῖν (a vosotros) ἐὰν (si) μὴ (no) φάγητε (comáis) τὴν (la) σάρκα (carne) τοῦ (del) υἱοῦ (hijo) τοῦ (del) ἀνθρώπου (hombre) καὶ (y) πίητε (bebáis) αὐτοῦ (de él) τὸ (la) αἷμα (sangre) οὐκ (no) ἔχετε (estáis teniendo) ζωὴν (vida) ἐν (en) ἑαυτοῖς (vosotros mismos) 54 ὁ (el) τρώγων (comiendo) μου (de mí) τὴν (la) σάρκα (carne) καὶ (y) πίνων (bebiendo) μου (de mí) τὸ (la) αἷμα (sangre) ἔχει (está reteniendo) ζωὴν (vida) αἰώνιον (eterna) καὶ (y) ἐγὼ (yo) ἀναστήσω (levantaré) αὐτὸν (a él) τῇ (el) ἐσχάτῃ (más lejano) ἡμέρᾳ (día) 55 ἡ (la) γὰρ (porque) σάρξ (carne) μου (de mí) ἀληθῶς (verdaderamente) ἐστιν (es) βρῶσις (el acto de comer) καὶ (y) τὸ (la) αἷμά (sangre) μου (de mí) ἀληθῶς (verdaderamente) ἐστιν (es) πόσις (el acto de beber) 56 ὁ (el) τρώγων (triturando) μου (de mí) τὴν (la) σάρκα (carne) καὶ (y) πίνων (bebiendo) μου (de mí) τὸ (la) αἷμα (sangre) ἐν (en) ἐμοὶ (mí) μένει (está quedándose) κἀγὼ (y yo) ἐν (en) αὐτῷ (él) 57 καθὼς (así como) ἀπέστειλέν (envió) με (a mí) ὁ (el) ζῶν (viviendo) πατὴρ (padre) κἀγὼ (y yo) ζῶ (estoy viviendo) διὰ (mediante) τὸν (el) πατέρα (padre) καὶ (y) ὁ (el) τρώγων (comiendo) με (a mí) κἀκεῖνος (también aquél) ζήσεται (vivirá) δι' (mediante) ἐμέ (a mí) 58 οὗτός (este) ἐστιν (es) ὁ (el) ἄρτος (pan) ὁ (el) ἐκ (procedente de) τοῦ (del) οὐρανοῦ (cielo) καταβάς (habiendo bajado) οὐ (no) καθὼς (así como) ἔφαγον (comieron) οἱ (los) πατέρες (padres) ὑμῶν (de vosotros) τὸ (el) μάννα (maná), καὶ (y) ἀπέθανον (murieron)· ὁ (el) τρώγων (triturando) τοῦτον (este) τὸν (el) ἄρτον (pan) ζήσεται (vivirá) εἰς (hacia dentro) τὸν (a la) αἰῶνα (eternidad) 59 Ταῦτα (Estas cosas) εἶπεν (dijo) ἐν (en) συναγωγῇ (sinagoga) διδάσκων (impartiendo conocimiento) ἐν (en) Καπερναούμ (Capernaum) 60 Πολλοὶ (Muchos) οὖν (por lo tanto) ἀκούσαντες (habiendo oído) ἐκ (procedente de) τῶν (de los) μαθητῶν (aprendices) αὐτοῦ (de él) εἶπον (dijeron), Σκληρός (Duro) ἐστιν (es) οὗτος (este)· ὁ (el) λόγος (pensamiento expresado) τίς (quién) δύναται (es capaz) αὐτοῦ (de él) ἀκούειν (estar escuchando) 61 εἰδὼς (ha percibido) δὲ (empero) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) ἐν (en) ἑαυτῷ (sí mismo) ὅτι (que) γογγύζουσιν (están murmurando) περὶ (acerca de) τούτου (de esto) οἱ (los) μαθηταὶ (aprendices) αὐτοῦ (de él) εἶπεν (dijo) αὐτοῖς (a ellos) Τοῦτο (Esto) ὑμᾶς (a vosotros) σκανδαλίζει (está haciendo escandalizar/tropezar) 62 ἐὰν (si alguna vez) οὖν (pues) θεωρῆτε (contemplaran) τὸν (a el) υἱὸν (hijo) τοῦ (del) ἀνθρώπου (hombre) ἀναβαίνοντα (caminando arriba) ὅπου (donde) ἦν (estaba) τὸ (el) πρότερον (anteriormente) 63 τὸ (el) πνεῦμά (espíritu) ἐστιν (es) τὸ (lo) ζῳοποιοῦν (haciendo vivir) ἡ (la) σὰρξ (carne) οὐκ (no) ὠφελεῖ (está siendo útil) οὐδέν (nada)· τὰ (las) ῥήματα (declaraciones) ἃ (que) ἐγὼ (yo) λαλῶ (he hablado) ὑμῖν (a vosotros) πνεῦμά (espíritu) ἐστιν (es) καὶ (y) ζωή (vida) ἐστιν (es) 64 ἀλλ' (pero) εἰσὶν (son) ἐξ (procedente de) ὑμῶν (de vosotros) τινες (algunos) οἳ (quienes) οὐ (no) πιστεύουσιν (están teniendo fe) ᾔδει (había sabido) γὰρ (porque) ἐξ (procedente de) ἀρχῆς (principio) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) τίνες (quienes) εἰσὶν (son) οἱ (los) μὴ (no) πιστεύοντες (teniendo fe) καὶ (y) τίς (quién) ἐστιν (es) ὁ (el) παραδώσων (estando para entregar por fuerza) αὐτόν (a él) 65 καὶ (y) ἔλεγεν (estaba diciendo) Διὰ (Mediante) τοῦτο (a esto) εἴρηκα (he dicho) ὑμῖν (a vosotros) ὅτι (que) οὐδεὶς (nadie) δύναται (es capaz) ἐλθεῖν (venir) πρός (con dirección a) με (a mí) ἐὰν (si) μὴ (no) ᾖ (sea) δεδομένον (habiendo sido dado) αὐτῷ (a él) ἐκ (procedente) τοῦ (del) πατρός (padre) μου (de mí) 66 Ἐκ (Procedente de) τούτου (esto) πολλοὶ (muchos) ἀπῆλθον (salieron a un lado) τῶν (de los) μαθητῶν (aprendices) αὐτοῦ (de él) εἰς (hacia dentro) τὰ (a las) ὀπίσω (cosas de atrás) καὶ (y) οὐκέτι (ya no) μετ' (en compañía) αὐτοῦ (de él) περιεπάτουν (estaban andando todo alrededor) 67 εἶπεν (dijo) οὖν (por tanto) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) τοῖς (a los) δώδεκα (doce) Μὴ (No) καὶ (también) ὑμεῖς (vosotros) θέλετε (queréis) ὑπάγειν (estar apartando) 68 ἀπεκρίθη (respondió) οὖν (por tanto) αὐτῷ (a él) Σίμων (Simón) Πέτρος (Pedro) Κύριε (Señor/Amo/Dueño/Supremo en poder/autoridad) πρὸς (con dirección a) τίνα (quién) ἀπελευσόμεθα (iremos desde) ῥήματα (declaraciones) ζωῆς (de vida) αἰωνίου (eterna) ἔχεις (estás poseyendo) 69 καὶ (y) ἡμεῖς (nosotros) πεπιστεύκαμεν (hemos creído) καὶ (y) ἐγνώκαμεν (hemos reconocido) ὅτι (que) σὺ (tú) εἶ (eres) ὁ (el) Χριστὸς (Cristo/Ungido/Mesías) ὁ (el) υἱὸς (hijo) τοῦ (del) θεοῦ (dios) τοῦ (del) ζῶντος (viviente) 70 ἀπεκρίθη (respondió) αὐτοῖς (a ellos) ὁ (el) Ἰησοῦς (Jesús) Οὐκ (No) ἐγὼ (yo) ὑμᾶς (a vosotros) τοὺς (a los) δώδεκα (doce) ἐξελεξάμην (seleccioné) καὶ (y) ἐξ (procedente de) ὑμῶν (vosotros) εἷς (uno) διάβολός (diablo = falso acusador) ἐστιν (es) 71 ἔλεγεν (estaba refiriéndose) δὲ (empero) τὸν (a el) Ἰούδαν (Judas) Σίμωνος (de Simón) Ἰσκαριώτην (Iscariote)· οὗτος (este) γὰρ (porque) ἤμελλεν (estaba a punto de) αὐτόν (a él) παραδιδόναι (entregarlo por fuerza) εἷς (uno) ὢν (siendo) ἐκ (procedente de) τῶν (de los) δώδεκα (doce) ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ SIGUIENTE 7 6